Ένα από το πιο λησμονημένα
τοπωνύμια της παλιάς Αθήνας, είναι ο λεγόμενος βράχος της «Κακής Πεθεράς».
Είναι ενδεικτικό πως δεν περιλαμβάνεται ούτε στις, κατά τ’ άλλα αξιόλογες, συλλογές
τοπωνυμίων των Μπίρη και Καιροφύλα.1 Γνωρίζουμε, ωστόσο, πως το
όνομα αυτό διατηρούνταν έως τον τελευταίο αιώνα της Τουρκοκρατίας.
 |
| Ο λόφος των Νυμφών ή του Αστεροσκοπείου. Μέσα στην έλλειψη, η περιοχή του βράχου της "Κακής Πεθεράς" (αλουμίνα, γύρω στο 1860) |
Ο βράχος της «Κακής
Πεθεράς», ή «Κακής Πεθαράς» όπως τον καταγράφει ο Ιρλανδός Edward Dodwell, βρίσκεται στη νοτιοανατολική
πλαγιά του λόφου των Νυμφών. Ο πρωτοπόρος Έλληνας αρχαιολόγος Κυριακός Πιττάκης,
αποδίδει την ονομασία του στην ανάμνηση των Νεοελλήνων σχετικά με το άγαλμα της
«Αρτέμιδος Μογοστόκου» που υποτίθεται ότι στεκόταν σε μια εσοχή του
συγκεκριμένου βράχου. Πολύ πιθανότερη, ωστόσο, φαίνεται άποψη του Dodwell. Συγκεκριμένα, ο περιηγητής αναφέρει
πως στη βόρεια βάση της Πνύκας είδε έναν μεγάλο βράχινο όγκο που από μακριά
έμοιαζε εκπληκτικά με μια καθιστή γυναικεία φιγούρα, την οποία οι Αθηναίοι
αποκαλούσαν «Κακή Πεθαρά»!2
 |
| Ο βράχος της "Κακής Πεθεράς" (φωτ. του συγγραφέα) |
Και πράγματι,
ακόμη και σήμερα η νότια όψη του συγκεκριμένου βράχου δίνει την εντύπωση μιας ρασοφορεμένης
καθιστής γυναίκας! Μάλιστα ο συγκεκριμένος όγκος ορθώνεται ξέχωρα από τον
υπόλοιπο ριζιμιό βράχο, στον οποίο σώζεται η εσοχή που παρατήρησε ο Πιττάκης.
Επομένως, αυτή η ιδιαίτερη φυσική βραχομορφή που στις ημέρες μας βρίσκεται
εντός του περιφραγμένου χώρου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, εξηγεί
θαυμάσια αυτό το περίεργο τοπωνύμιο. Όμως η αφορμή βάση της οποίας η λαϊκή
φαντασία της απέδωσε το επίθετο «κακή», παραμένει άγνωστη. Ίσως, ως ένα
παράξενο παιχνίδι της μοίρας, ο βράχος βαφτίστηκε με το όνομα «Κακή Πεθερά», σε
αντιδιαστολή με τις ανάερες Νύμφες που λάτρευαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας στον
ομώνυμο λόφο. Οι αγαθές θεότητες της βλάστησης και της γονιμότητας, χρειάζονταν
λοιπόν μια… πεθερά! Και μάλιστα, κακή!
Βαγγέλης Ζήσης
Σημειώσεις:
(1) Μπίρης Κώστας, «Αι Τοπωνυμίαι της
πόλεως και των περιχώρων των Αθηνών», εκδ. Γενική Διεύθυνσις Αρχαιοτήτων και
Αναστηλώσεως (1971), Καιροφύλας Γιάννης, «Τοπωνύμια της Αθήνας, του Πειραιά και
των περιχώρων», εκδ. Φιλιππότη (1995).
(2) Dodwell Edward, «Classical
and topographical tour through Greece during years 1801, 1805 and 1806», τόμος Α΄, σελ. 406, εκδ. Rodwell and Martin (1819).
Περισσότερα για τον
βράχο της «Κακής Πεθεράς», όσο και για τη φαντασιακή πραγματικότητα της «παληάς»
Αθήνας, στο βιβλίο του Βαγγέλη Ζήση:
 |
