Η πηγή του Δράκου, (Μαραθώνας, Αττική)

Η περιοχή της πεδιάδας του Μαραθώνα, είναι γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπήρξε θέατρο σπουδαίων ιστορικών γεγονότων και τόπος που «έδωσε» άφθονα αρχαιολογικά ευρήματα. Κατά τους αρχαίους και νεώτερους συγγραφείς, ο όρμος και οι οροσειρές που τον περιζώνουν, εκτός από την σημαίνοντα αρχαιολογική τους αξία, υπήρξαν τόπος δράσης μυστηριακών δυνάμεων. Πολλά έχουν ειπωθεί για τις αλύτρωτες ψυχές που έχουν στοιχειώσει το πεδίο της αρχαίας μάχης· εμείς όμως θα ανηφορήσουμε στην ανατολική εσχατιά του κάμπου, εκεί όπου σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, η υπόγεια πηγή της Δρακονέρας εξουσιάζεται από το αυτόχθων στοιχειό της.

Κάθοδος στο βάραθρο της Δρακονέρας

Τον 19^ο αιώνα, ο πρώτος έφορος αρχαιοτήτων στην Ελλάδα, Ludwig Ross, εισήλθε σε αυτήν. Μαζί με την περιγραφή του για το βάραθρο, κατέγραψε και μια παράξενη πίστη του ντόπιου πληθυσμού: «Στο ανατολικό μέρος της λίμνης, πριν από το βουνό του Σχοινιά, είναι η Δρακονέρα, και το βουνό, βορειοανατολικά, πάνω από αυτό το βάλτο, οι ντόπιοι το λένε: της Δρακονέρας το βουνό. Σε αυτό το βουνό βρίσκεται, πάνω από το βάλτο, μια σπηλιά ή καλύτερα μια χαράδρα, στενή και σχεδόν τετράγωνη, περίπου οκτώ πόδια πλατειά, κατά μέσο όρο, και 30 πόδια βαθειά, με μερικούς σταλαχτίτες στα τοιχώματα και μια πηγή με δροσερό νερό. Ο οδηγός μας από το Κάτω Σούλι δεν ήθελε με κανένα τρόπο να κατέβει στη σπηλιά, χωρίς το τουφέκι του, παρ’ όλο που οι συνοδοί μου φοβόντουσαν πως μπορούσε να του πέσει και το βλήμα να φύγει ξαφνικά. Εδώ κατοικεί, έλεγε, ένα στοιχειό, μέσα στη σπηλιά και γι’ αυτό το λόγο, καλό θα ήταν να είμαστε εφοδιασμένοι με όπλα. Αν δεν μας συνόδευε, δεν θα αποτολμούσε να κατέβει κάτω. Δεν βρήκα στη στενή τρύπα ούτε ίχνος από αρχαιότητες, με εξαίρεση ότι, απάνω στην είσοδο, είδα μια τεχνητή σκάλα σκαλισμένη στους βράχους.»¹

Η αίθουσα, κάτω από το στόμιο

Παλιά σκαλισμένη κοιλότητα



Το μικρό άνοιγμα της σπηλιάς, αν και δυσεύρετο μέσα στη θαμνώδη πλαγιά, σώζεται ακόμη και σήμερα στα δυτικά του βουνού Δρακονέρα. Έχει διαστάσεις ένα επί ενάμιση μέτρο και οδηγεί κατευθείαν σε μια πτώση περίπου εφτά μέτρων. Μετά το βάραθρο διανοίγεται μια σχισμοειδής οριζόντια αίθουσα 21 μέτρων, η οποία καταλήγει εκατέρωθεν σε δύο στενά υποβρύχια τμήματα. Στα σημεία αυτά έχουν δημιουργηθεί τα πιο ενδιαφέροντα σταλαγμιτικά θέματα του σπηλαίου. Λίγα μέτρα περισσότερα προχώρησε ο σπηλαιολόγος Δημήτρης Αντωνόπουλος, όταν τον Μάρτιο του 2009 καταδύθηκε και διαπίστωσε το πέρας και των δύο τμημάτων. Όπως ανέφερε στο συγγραφέα, «η μια είσοδος ήταν πραγματικά στενή και τα καταδυτικά υλικά μετά βίας χώρεσαν, ενώ η ορατότητα ήταν πολύ περιορισμένη».

Το νότιο υποβρύχιο τμήμα του σπηλαίου

Ένας σύγχρονος κάτοικος του σπηλαίου,
ευτυχώς όχι ο... ακοίμητος δράκος του!

Έτσι τελικά, ο γράφων και οι υπόλοιποι σύγχρονοι σπηλαιολόγοι, όπως άλλωστε και ο Γερμανός Ross που αναζητούσε αρχαιότητες μέσα στο σπηλαιώδες άνοιγμα, δεν ήρθαν αντιμέτωποι με το στοιχειό του. Ο παλιός αυτός θρύλος, κάτω από τους όρους της μοντέρνας ρασιοναλιστικής σκέψης, δεν φαίνεται να περιέχει κάτι το ουσιώδες. Ίσως όμως το αληθινό του νόημα να βρίσκεται πίσω από τις εικόνες-αρχέτυπα που τον αποτελούν. Ο δράκος είναι ένα παγκόσμιο σύμβολο με πολυσχιδείς έννοιες και συνειρμούς. Θεωρείται ως μια από τις απεικονίσεις του πνεύματος της γης, αφέντης μιας εδαφικής περιοχής και φύλακας των θησαυρών της. Έτσι, εκτός από την υλική αξία του πόσιμου νερού για τους παλαιότερους προγόνους μας, ίσως ο δράκος του άντρου της Δρακονέρας να φύλασσε εξίσου την είσοδο προς πνευματικές έννοιες και εσωτερικές γνώσεις· γνώσεις που άλλωστε σχετίζονται και με το στοιχείο του υπόγειου νερού και θα πρέπει να αναγνωστούν με βάση την ευρύτερη μυστική γεωδαισία της περιοχής του Μαραθώνα, στην οποία θα επανέλθουμε. Κάτω από το πρίσμα αυτών, η επιμονή του οδηγού του αρχαιολόγου  Ross για την... ένοπλη κατάβαση στο βάραθρο, μάλλον κρίνεται ανούσια.

«Να έχετε τη σύνεση που έχουν τα φίδια και την ακεραιότητα που έχουν τα περιστέρια», (Κατά Ματθαίον 10:16).

Βαγγέλης Ζήσης

Σημείωσεις:

⁽¹⁾ Ross Ludwig, «Αναμνήσεις και Ανακοινώσεις από την Ελλάδα (1832-1833)», σελ. 197, εκδόσεις Τολίδη, 1976 (πρώτη έκδοση: 1863)